11 lutego 2020 r. (wtorek).
Dzień Bezpiecznego Internetu (DBI) obchodzony jest z inicjatywy Komisji Europejskiej od 2004 r. Początkowo obchodzony był tylko w Europie, ale już od lat DBI przekroczył jej granice angażując państwa z całego świata. Z pełną listą państw i instytucji biorących udział w Dniu Bezpiecznego Internetu oraz z podjętymi przez nie działaniami można zapoznać się na stronie www.saferinternetday.org.
Głównym celem DBI jest inicjowanie i propagowanie działań na rzecz bezpiecznego dostępu dzieci i młodzieży do zasobów internetowych, zaznajomienie rodziców, nauczycieli i wychowawców z problematyką bezpieczeństwa online oraz promocja pozytywnego wykorzystywania internetu. Ideą DBI jest podkreślanie siły współdziałania w dbaniu o cyfrowe bezpieczeństwo, zarówno na poziomie międzynarodowym, jak również lokalnym, łącząc zaangażowanie wielu instytucji, ale także rodziny, czyli najbliższego otoczenia dziecka.
DBI 2020 odbywa się pod hasłem „Dzień Bezpiecznego Internetu: Działajmy razem!”. Podczas najbliższych obchodów chcemy zachęcić wszystkich do aktywnego uczestnictwa we współtworzeniu twórczego i bezpiecznego środowiska online. W nadchodzącym roku zwrócimy szczególną uwagę na istotę współpracy pomiędzy różnymi sektorami przy wspieraniu pozytywnych zmian w sieci. Wszyscy powinniśmy angażować się w promowanie pozytywnych zastosowań internetu, promocję tolerancji oraz tworzenie kultury zrozumienia.
Cyberprzemoc (cyberbullying), czyli przemoc z użyciem internetu i telefonów komórkowych (często rówieśnicza), to jedno z poważniejszych i bardziej powszechnych zagrożeń, z jakimi mogą mieć kontakt młodzi internauci, szczególnie w wieku gimnazjalnym. To na przykład publikowanie ośmieszających filmów i zdjęć, wulgarne i złośliwe komentarze, włamania na konta w serwisach społecznościowych, nękanie telefonami i SMS-ami oraz cały szereg intryg i ataków w sieci. Przemoc w sieci często występuje równolegle z tradycyjną przemocą rówieśniczą, ale specyfika sieci (zasięg, możliwość pozornie anonimowego działania sprawcy) powoduje, że nawet błaha sytuacja może się stać dla dziecka bardzo poważnym doświadczeniem. W skrajnych przypadkach akty cyberprzemocy mogą prowadzić do załamania nerwowego ofiary, a nawet do prób samobójczych.
Co zagraża dzieciom:
Dzieci i młodzież intensywnie korzystają z sieci i możliwości, jakie oferuje. Pamiętajmy jednak, że wciąż są dziećmi – nie zawsze potrafi ą właściwie ocenić zagrożenia i się przed nimi obronić. Jedną z metod usystematyzowania niebezpieczeństw, które mogą dotyczyć dzieci, jest typologia nazywana 5C, od anglojęzycznych określeń zagrożeń:
- Content: niebezpieczne treści, na jakie dzieci i młodzież mogą natrafić w internecie.
- Conduct: niebezpieczne zachowania, w jakie mogą się angażować młodzi ludzie w internecie.
- Contact: niebezpieczne kontakty, jakie dzieci i młodzież mogą nawiązać w sieci.
- Confidentiality: naruszenie prywatności i danych osobowych.
- Commercialisation: zagrożenia związane z aktywnością komercyjną firm online
Ochrona prawna
Anonimowość online jest jedynie pozorem. W większości przypadków policja jest w stanie ustalić kto stoi za nielegalnymi działaniami. To ważna informacja zarówno dla potencjalnych sprawców, ale i ofi ar przemocy lub przestępstw w sieci. Ofi ara przemocy lub przestępstwa w sieci ma prawo oczekiwać skutecznej ochrony w oparciu o obowiązujące przepisy. W przypadku przemocy rówieśniczej w sieci, prawa ofi ar chronią: art. 216 kk (zniewaga), art. 212 kk (zniesławienie), art. 267 i 268a kk (włamanie), art. 190 i 191 kk (groźby), art. 190a kk (nękanie), art. 23 i 24 kc (naruszenie wizerunku dziecka). Kwestie mowy nienawiści regulują art. 257 kk (znieważanie na tle rasowym, wyznaniowym, etnicznym), oraz 256 kk (propagowanie faszyzmu, totalitaryzmu, nawoływanie do nienawiści), jak i wspomniane wcześniej art. 212 i 216 kk. Osoby zaangażowane w seksting mogą w określonych przypadkach podlegać przepisom prawa regulującym kwestie produkowania, prezentowania lub rozpowszechniania pornografii i dziecięcej (art. 202 kk). Konsekwencje prawne grożą również za dosyć powszechne wśród młodych ludzi wykorzystywanie cudzej własności intelektualnej, choćby w formie plagiatów prac szkolnych lub ściąganie plików (programów, filmów, muzyki) z nielegalnych źródeł (art. 78, 79, 115 Ustawy o prawach autorskich)…
Podstawowe wskazówki dla rodzica dziecka rozpoczynającego przygodę z internetem
- Rozmawiaj z dzieckiem, mów mu o zagrożeniach, na które może natrafić w internecie. Naucz je, jak może sobie poradzić, jeśli będzie miało kontakt ze szkodliwymi treściami lub nieprzyjemnym zachowaniem innego internauty. Zainteresowanie dorosłego daje dziecku poczucie bezpieczeństwa i wykształca dobre nawyki korzystania z sieci i sprzętu elektronicznego.
- Bardzo duże znaczenie ma to, w jaki sposób sam używasz internetu i urządzeń elektronicznych. Jesteś dla swojego dziecka przykładem. Dobre przyzwyczajenia i nawyki mają ogromne znaczenie dla rozwoju dziecka i wykorzystywania nowych technologii.
- Ustal z dzieckiem z jakich serwisów, usług internetowych i innych aktywności online może korzystać. Ustal zasady, powiedz mu, czego od niego oczekujesz. Ważne, by zasady te były adekwatne do wieku dziecka.
- Ustal czas, który wolno dziecku spędzić w sieci, przy komputerze, tablecie lub konsoli gier i konsekwentnie pilnuj przestrzegania tych ustaleń.
- Stosuj programy filtrujące treści, zabezpieczenia w przeglądarkach, oprogramowanie kontroli rodzicielskiej we wszystkich urządzeniach, które na to pozwalają (komputer, tablet, smartfon, smart TV). Pamiętaj również o odpowiednim zabezpieczeniu urządzeń przed złośliwym oprogramowaniem.
- Korzystajcie wspólnie z komputera lub tabletu – zawsze dziecko razem z rodzicem. Sprzęt elektroniczny nie może dziecku niczego zastępować: nie może być nagrodą, uspokajać, być sposobem na nudę lub brak kontaktu z rodzicami.
- Warto przeglądać strony, z których może korzystać dziecko i sprawdzać, w jakie miejsca sieci prowadzą.
- Nie traktuj sprzętu elektronicznego i internetu jako jedynego sposobu spędzania wolnego czasu przez twoje dziecko. Pomyśl o innych zajęciach, również ruchowych, w które warto angażować dziecko. Zadbaj, by miało znajomych i spotykało się z nimi w realnym świecie.
- Rozmawiaj z dzieckiem o grach i stronach, z których korzysta. Wspólnie z nim odkrywaj możliwości nauki i zabawy, jakie oferuje internet. Na bieżąco oceniaj, co jest dla dziecka dobre, a co nie.
- Rozmawiaj o tym, co się dzieje online. Dziecko poznaje świat przez bezpośredni kontakt, towarzyszące temu słowa nadają mu znaczenie. Młodym ludziom często brakuje umiejętności oceny i selekcjonowania informacji znalezionych w sieci. Dzięki obecności rodziców i rozmowie z nimi dzieci mają możliwość uczenia się tego, co jest wiarygodne i sprawnego korzystania z zasobów online.
- Naucz dziecko zasady ograniczonego zaufania do osób, które spotykają w sieci. Jeśli zgadzasz się na kontakty dziecka z osobami poznanymi w internecie, monitoruj te znajomości. Reaguj na wszelkie podejrzane sytuacje. Zapewnij dziecko, że w sytuacji zagrożenia zawsze może liczyć na twoją pomoc.
- Jeśli jesteś świadkiem podejrzanej sytuacji, w której bierze udział twoje dziecko, rozmawiaj z nim, daj mu poczucie, że ma w tobie oparcie. Razem szukajcie najlepszego wyjścia. Nie zostawiaj dziecka sam na sam z jego problemami. Nawet tymi, które wydają ci się niepoważne, bo istnieją wyłącznie w internetowym świecie. Pamiętaj, że to tylko dziecko – może mu brakować dystansu nawet do tak błahych spraw, jak natrętne wpisy internetowego trolla.
- Umieść komputer w ogólnodostępnym miejscu, by wiedzieć, co robi twoje dziecko w internecie.
